Zenia Dimitrakopoulou, A journey with no end and no beginning
in the section "Self-Assessments", Newspaper Αυγή, 20/10/2010
part of the interview: "In my path, the combination of different elements has been desicive. The exact sciences, geometry and mathematics, form the foundation that was set by my initial studies as an engineer. It always acts subconsiously, in the constant seeking of equilibrium through proportions and internal structure. The freedom of personal motion within this innermost frame brings about its own outcome. The motion has been developed through years of occupation with dancing and music, and meditation contributes in the harmonization of the internal rythm with the externalization of its expression.
Since the period of my stydies at the Athens School of Fine Arts, what remains as an endless target is, no matter how elaborated my artworks may be, to maintain their freshness, the energy and the purity of their original sensation, of their birth."
Ζένια Δημητρακοπούλου, Ένα ταξίδι χωρίς τέλος και αρχή
στην στήλη "Αυτοπροσδιορισμοί", Εφημερίδα Αυγή, 20/10/2010
Η θετική επιβεβαίωση που έλαβα στην πρόσφατη έκθεση μου από ανθρώπους που με γνωρίζουν ήταν ότι ‘η ζωγραφική μου είναι σαν εμένα’, ότι το έργο μου αντανακλά στοιχεία που προσδιορίζουν τον χαρακτήρα μου: καθαρότητα, αισιοδοξία. Για μένα η τέχνη είναι έκφραση _όσο πιο ειλικρινής είναι αυτή η έκφραση, βγαλμένη από τα βάθη του εαυτού, από τα μύχια της μοναδικής ύπαρξης του καθενός, τόσο πιο δυνατή είναι η αίσθηση του έργου τέχνης. Αυτό βέβαια είναι ένα ταξίδι, δίχως αρχή και τέλος. Μπορείς μόνο να διακρίνεις σημαντικούς σταθμούς στην πορεία.
Στη δική μου πορεία σημαντικό ήταν και είναι το μπόλιασμα από πολύ διαφορετικούς χώρους. Οι θετικές επιστήμες, η γεωμετρία και τα μαθηματικά αποτελούν το θεμέλιο που τέθηκε από τις αρχικές μου σπουδές ως μηχανικός. Λειτουργεί πάντα υποσυνείδητα, στη συνεχή αναζήτηση της ισορροπίας μέσα από τις αναλογίες και την εσωτερική δομή. Η ελευθερία της προσωπικής κίνησης μέσα σε αυτό το ενδόμυχο πλαίσιο φέρνει κάθε φορά το δικό της αποτέλεσμα. Η κίνηση έρχεται μέσα από χρόνια ενασχόλησης με το χορό, μέσα από εναρμόνιση του εσωτερικού ρυθμού με την εξωτερίκευση της έκφρασής του: ένας δρόμος που μου διανοίχτηκε και με την συμμετοχή σε ομάδα κρουστών μουσικών οργάνων και σε ομάδα διαλογισμού. Το μουσικό υπόβαθρο που συνοδεύει συνήθως τις ώρες της δημιουργίας μου δρα καταλυτικά σε αυτόν τον συντονισμό, σε αυτήν την εναρμόνιση.
Ουσιαστική ήταν και η συμβολή του καθηγητή μου στην Καλών Τεχνών, Δημήτρη Μυταρά, στην αναγνώριση αυτής της ιδιαίτερης ικανότητάς μου, να προσεγγίζω με μια πρώτη, αυτόματη γραφή εσωτερικούς ρυθμούς με αμεσότητα και φρεσκάδα, και παραμένει αέναος στόχος, όσο δουλεμένα και να είναι τα έργα μου, να διατηρούν αυτήν την φρεσκάδα, την ενέργεια και την καθαρότητα της πρώτης αίσθησης, της γέννησης τους.
Μαθήματα Ζωγραφικής με τη Ζ. Δημητρακοπούλου
συνέντευξη στην Μαρία Αθήνη, babyspace.gr, 17/01/2011
1. Στην αρχαία Ελλάδα η εκπαίδευση των παιδιών ξεκινούσε με ζωγραφική και μουσική. Τι ακριβώς προσφέρει στα παιδιά η ενασχόλησή τους με τη ζωγραφική από μικρή ηλικία;
Η επαφή του ανθρώπου με τη δημιουργική του φύση, με τη δυνατότητά του να «γεννάει» πράγματα, είναι μια διαδικασία με πολύ σημαντικές απολαβές.
Όταν ένα παιδί ξεκινάει τα μαθήματα ακούω συχνά τη φράση «δεν μπορώ, δεν ξέρω». Είναι σαν να του ζητάς να εκφραστεί με μια γλώσσα που δεν γνωρίζει. Από την στιγμή που ανακαλύπτει ότι αυτήν την γλώσσα στην πραγματικότητα την κατέχει, ότι αποτελεί έναν εγγενή φυσικό τρόπο προσωπικής του έκφρασης, όλο αυτό γίνεται ένα μαγικό ταξίδι. Είναι απίστευτη η χαρά και η ικανοποίηση ενός παιδιού όταν ολοκληρώνει κάτι δικό του. Από την μία μεριά τονώνεται η αυτοπεποίθηση του και από την άλλη «ασκείται» η επαφή του και η γνωριμία του με τον κόσμο του μέσα από την παρατήρηση και την απόδοση διαφορετικών μορφών και την οργάνωσή τους σε ένα δικό του σύνολο.
2. Από ποιά ηλικία μπορείτε να διακρίνετε αν ένα παιδί έχει ταλέντο;
Αναλαμβάνω μαθητές από 4 ετών. Και σε μικρότερη ηλικία μπορεί ένα παιδί να ανταποκριθεί στα κατάλληλα ερεθίσματα, αλλά από την ηλικία των 4 αποκτά νόημα το μάθημα καθώς η ανταπόκρισή του μπορεί να μεθοδευτεί και το αποτέλεσμα να γίνεται αισθητό. Πολλές φορές το αποτέλεσμα εντυπωσιάζει –και όχι μόνο τους γονείς. Το ταλέντο ενυπάρχει σε κάθε παιδί με διαφορετικό τρόπο: κάποιο παιδί μπορεί να αποδίδει κάτι με οργάνωση, σαφήνεια και καθαρότητα και κάποιο άλλο με μεγαλύτερη ελευθερία, ευελιξία και πληθωρικότητα. Δεν μπορείς να συγκρίνεις, είναι απλά έκφραση του διαφορετικού χαρακτήρα του κάθε παιδιού. Αυτό όμως που είναι ενδεικτικό είναι η φυσική κλίση του παιδιού, η αγάπη του και η επιθυμία του να εκφράζεται μέσα από την εικαστική γλώσσα.
3. Τι περιλαμβάνει το μάθημα ζωγραφικής στο εργαστήριό σας; Πώς είναι η δομή των μαθημάτων πχ Χωρίζετε τα παιδιά ανά ηλικίες ή ανά επίπεδα;
Τους δίνετε πινέλα; Τα κατευθύνετε για την σωστή χρήση του χρώματος; Παρεμβαίνετε όταν μουτζουρώνουν; Τους δείχνετε πίνακες γνωστών ζωγράφων; Τα διδάσκετε μέτρημα ή προοπτική; Τους υποδεικνύετε να μην «βγαίνουν έξω από τη γραμμή» όπως παλιότερα στα σχολικά μαθήματα ζωγραφικής;
Η βάση για τα μαθήματα είναι το σχέδιο: όταν το παιδί αποκτήσει αυτοπεποίθηση με αυτό, μπορεί να φτιάξει οτιδήποτε. Δουλεύοντας με πινέλα τα παιδιά μαθαίνουν να φτιάχνουν μόνα τους τα χρώματά τους αναμιγνύοντας τα βασικά χρώματα που τους βάζω στην παλέτα τους· Όταν είναι μικρά έχουν την περιέργεια και την τάση να τα αναμιγνύουν σε βαθμό που θα μουντζούρωναν εντελώς αυτό που έχουν φτιάξει: τότε φροντίζω συνήθως να τα προλαβαίνω –εκτός κι αν πρέπει να μάθουν κάτι μέσα από αυτό. Στόχος είναι να δομεί το σχέδιο τους οτιδήποτε φτιάχνουν, αλλά όχι και να είναι τυφλοσούρτης: να έχουν μια ελευθερία κίνησης μέσα σε αυτό. Μέτρημα και προοπτική όχι, δεν έχει νόημα σε μικρές ηλικίες, αλλά η οργάνωση του σχεδίου με χρήση γεωμετρικών σχημάτων είναι μια άσκηση με πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Δεν κάνουμε μόνο ζωγραφική αλλά και κολλάζ, πηλό, κτλ. –και ανάλογα με την εποχή διαπραγματευόμαστε διαφορετικά θέματα: για παράδειγμα ένα αγαπημένο θέμα των παιδιών είναι οι μάσκες που φτιάχνουμε τις απόκριες. Τα ερεθίσματα που τους δίνω ποικίλουν: μπορεί να είναι έργα ζωγραφικής ή φωτογραφίες με διάφορα θέματα, μπορεί να δουλεύουν με κάτι που τους έχω φέρει να παρατηρήσουν σε φυσικό μέγεθος, μπορεί να τους λέω μια ιστορία ή κάποιο παραμύθι που θα ενεργοποιήσει τη φαντασία τους. Έτσι τα παιδιά πειραματίζονται με διαφορετικούς τρόπους και ενεργοποιούνται και ασκούνται κάθε φορά διαφορετικές λειτουργίες.
Δουλεύω με μικρές ομάδες μέχρι οκτώ παιδιών και προς το παρόν οι μαθητές μου είναι από 4-7 ετών. Μου δίνεται έτσι η δυνατότητα να δουλεύω με παιδιά από διαφορετικές ηλικίες ταυτόχρονα, παραλλάσσοντας το βαθμό δυσκολίας του θέματος από τα μικρότερα στα μεγαλύτερα παιδιά. Ο βασικός λόγος είναι ότι βολεύει πολλές φορές να έρχονται δύο αδελφάκια τις ίδιες ώρες. Αλλά έχω διαπιστώσει ότι αυτός ο διάλογος που δημιουργείται ανάμεσα στις διαφορετικές ηλικίες δεν είναι ανασταλτικός αλλά γόνιμος. Σε μεγαλύτερες ηλικίες βέβαια καλό είναι να υπάρχει διαφοροποίηση. Αυτό είναι κάτι που διαμορφώνεται ανάλογα με τα δεδομένα και τις απαιτήσεις κάθε ομάδας.
4. Τι εννοούσε ο Πικάσο με τη φράση του «έπρεπε να γεράσω για να μάθω να ζωγραφίζω σαν παιδί;»
Μεγαλώνοντας καλούμαστε να ενσωματωθούμε σε έναν κόσμο συμβάσεων, που συνεπάγεται συνήθως την απώλεια της ελευθερίας και του αυθορμητισμού της προσωπικής έκφρασης, την αποδυνάμωση του συνδέσμου με την εγγενή φύση μας και με αρχέγονες αξίες. Σε ένα παιδί όλα αυτά είναι έμφυτα –ένας ενήλικας αντίθετα πρέπει να περάσει από «χίλια κύματα» αν θέλει να τα επανακατακτήσει.
5. Τι προσφέρει στο δικό σας καλλιτεχνικό έργο η συναναστροφή με τα παιδιά;
Λατρεύω τα παιδιά και εντυπωσιάζομαι κι εγώ η ίδια με όλα τα καταπληκτικά που φτιάχνουν και με τις απίστευτες δυνατότητές τους. Είναι για μένα μια αστείρευτη πηγή ζωής, χαράς, έμπνευσης, αγάπης. Από την στιγμή που οι μέρες και οι ώρες που αφιερώνω για τα μαθήματα είναι τόσες ώστε να μην λειτουργούν σε βάρος του προσωπικού μου καλλιτεχνικού έργου, διατηρείται μια γόνιμη ισορροπία και το ένα τροφοδοτεί το άλλο.